Een huttentocht in Andalusië: kan dat?
Een huttentocht in de Andalusië klinkt aantrekkelijk: overdag lekker lopen, niet elke dag afdalen naar het dal, ’s avonds staat het eten klaar en er is ook nog een warm bed. Helaas, Andalusië kent slechts vier berghutten (waarvan twee bemande en een soort jeugdherberg) die ook nog eens allemaal in de Sierra Nevada liggen. Wat wél prima kan, is met een tent of een bivakzak een trektocht maken en deels overnachten in (meestal) Spartaans ingerichte bivakhutten. Deze onbemande hutten vind je namelijk ook buiten de Sierra Nevada.
Met dank aan: Noes Lautier en berggids Jon Sanz
De meeste Spaanse GR’s (lange-afstands-wandelpaden oftewel Senderos de Gran Recorrido) zijn zo aangelegd dat je in de dorpen overnacht en niet hoog in de bergen, simpelweg omdat het zeer uitgebreide netwerk van berghutten zoals dat in de Alpen bestaat, nooit is gerealiseerd in Andalusië.
Andalusië kent twee bemande berghutten, de Refugio Poqueira en de Refugio Postero, beide in de Sierra Nevada. In deze beide hutten krijg je als lid van de NKBV (de Nederlandse Bergsport Vereniging) een korting van tussen € 5,- en € 15,-. Dit noemen we het zogenaamde Gegenrecht. Bij boeking via internet vul je AV-socio in als daar om wordt gevraagd. Reserveren is niet verplicht, maar zeer aan te bevelen. Zeker in het hoogseizoen.
Naast deze ‘echte’ bemande berghutten, is er nog de Albergue Universitario Sierra Nevada die meer op een jeugdherberg lijkt en zich vooral op de skiërs in de winter richt. Tot slot mag de onbemande Refugio El Ubeire ook gerekend worden tot het berghuttenarsenaal van Andalusië. Omdat dit geen echte berghut is, krijg je hier geen korting met je lidmaatschap van de NKBV.
De Sierra Nevada kent naast berghutten ook minstens 18 bivakhutten, schuilhutten, jachthutten en andere eenvoudige onderkomens. Er is geen eenduidige kwaliteit; het gaat van redelijk comfortabel tot behoorlijk bar. In Spanje noemen ze dergelijke eenvoudige schuilonderkomens overigens vivacs. De meeste zijn gewoon altijd toegankelijk: deur open en naar binnen!
Bekende vivacs zijn de Refugio de La Carihuela (aan de Collado de La Carihuela, heel dichtbij de top van de Pico Veleta) en Refugio de La Caldera (aan de Hoya de la Caldera, aan de voet van de Mulhacén). Ook heel populair zijn: Refugio El Calvario (ook bekend als Refugio de La Cucaracha) en Refugio El Hornillo, met prachtige zicht over de noordwanden van Sierra Nevada (Mulhacén en La Alcazaba-noordwand). Maar er zijn er veel meer: Refugio El Molinillo, Refugio El Aceral, Refugio El Caballo…
Hoeveel bivakhutten er in heel Andalusië zijn is onbekend.
De vier berghutten van de Sierra Nevada
- Refugio Poqueira (2500 m)
De grote hut Refigio Poqueira ligt aan een hooggelegen 4×4 bergweg aan de voet van de Mulhacén, de hoogste berg van het Spaanse vasteland. Voor wandelaars is de hut te voet bereikbaar vanaf o.a. Treveléz en Capileira. Machtige dagtochten! De Poqueira is een hut zoals we deze ook in de Alpen tegenkomen. Je kunt er slapen, eten, warm douchen, hij is het hele jaar open en er is een huttenwaard aanwezig die je van zinvolle informatie kan voorzien. De Poqueria ligt op de op een hoogte van 2500 meter op de flanken van de Mulhácen en is daarom hét uitgangspunt voor een beklimming van de hoogste berg op het Spaanse vasteland. Op de hut zijn stijgijzers en een pickel te huur.
Bekijk de website - Refugio Postero Alto (1900 m)
Berghut Postero Alto is groot en per auto bereikbaar vanuit vanuit Jerez del Marquesado. Daardoor kan het er druk zijn terwijl het aantal plekken beperkt is. De hut is geopend van half juni tot half september. De hut is wat eenvoudiger van opzet met een centraal een grote open haard en kent net als de Poqueira een huttenwaard waar (simpele) maaltijden en ontbijt besteld kunnen worden. Vanuit de hut is een beklimming van de Picón de Jerez (3.088 m), één van de meest oostelijke drieduizenders van de Sierra Nevada, goed te doen. De hut ligt op een hoogte van 1.900 m op een brede bergrug, in de prachtige omgeving van het Barranco del Alhorí”.
De hut ligt aan de GR240. In de zomermaanden de hut is zeven dagen per week open, buiten het hoogseizoen alleen in het weekend (vrijdag, zaterdag en zondag tot 18:00 uur).
Bekijk de website - Albergue Universitario Sierra Nevada (2500 m)
De Albergue Universitario Sierra Nevada ligt aan het einde van de weg naar het zuidelijkste skigebied van Europa (Pradollano/Sierra Nevada Ski Station), niet ver van het skistation en is per auto bereikbaar. De hut is eigendom van de Universiteit van Granada, maar richt zich naast studenten ook op andere gebruikers. Het is meer een jeugdherberg dan een hut of hotel.
Bekijk de website - Refugio El Ubeire (1530 m)
Dan is er nog Refugio El Ubeire, een kleine berghut met luxe zoals verwarming, douches etc., maar er is geen huttenwaard. Vooraf reserveren is daarom noodzakelijk. Ubeire is bereikbaar per 4X4.
Meer info (geen eigen website)
Heel nuttig: Spaanstalige folder met de belangrijkste berg- en bivakhutten inclusief een kaartje waar ‘alle’ onderkomens in de Sierra Nevada liggen. Voor kaartlezen hoef je echter geen Spaans te spreken.
Er bestaan plannen om een derde bemande hut te openen in de Sierra Nevada. Deze hut zou ook in bezit komen van een Alpenclub.
Bivakhuttten in Andalusië
De inrichting van de bivakhutten (refugio-vivac) en hutten voor bosbouwers (refugios forestales) is heel verschillend, maar ze hebben één ding gemeen: er is weinig tot niets, dus je moet alles meenemen voor een kampeertocht, behalve je tent. De ene hut heeft zelfs geen stapelbedden en dan moet je op de grond slapen. Maar er zijn ook bivakhutten die een aparte slaapzaal en zitruimte hebben. In veel gevallen is er geen water bij de hut, laat staan een kraan. Soms moet je ver lopen om bij een bron, een meertje of een beek te komen. Het grootste nadeel is dat je niet kunt reserveren: het is wie het eerst komt, het eerst maalt. Als je de twintigste bent in een bivak voor 8 personen, dan ben je blij als je toch een tentje bij je hebt. Sommige bivakhutten liggen aan de voet van een beroemde berg die frequent beklommen wordt en dan kan het best druk worden.
Zoals gezegd kennen de vivacs een systeem van ‘deur open en naar binnen’ (en….wie het eerst komt, die het eerst maalt). Maar er zijn ook hutten die alleen te gebruiken zijn met de toestemming van een gemeente: de Refugio El Ubeire en Refugio Dehesa de la Hiedra. Of met de toestemming van een lokale Alpenclub zoals net gerestaureerde en weer geopende Albergue San Francisco, in dit geval de Sociedad Sierra Nevada.
In geval van een reservering haal je ergens de sleutels op en ben jij degene die de hut open en dicht doet. Het kan niet gebeuren dat anderen ook gebruik maken van de hut; een soort privéreservering dus. Er zijn wel kosten verbonden aan een overnachting in een dergelijke ‘privéhut’.
Regels bivakkeren in vivacs en nachtkamperen
Tussen 19 en 9 uur mag je hoog in de bergen in een tent of bivakzak overnachten (nachtkamperen). Overdag is dit niet toegestaan! Je moet minimaal 50 meter van rivieren, beken of bergmeertjes blijven en 500 meter van bemande berghutten en off-road wegen. Dat eerste is natuurlijk geen probleem, want die hutten zijn zeer schaars.
De regels voor het overnachten in een Vivac-hut zijn iets anders: het is toegestaan van één uur voor zonsondergang tot één uur na zonsopkomst. In bossen is het niet toegestaan om te nachtkamperen of vivaqueren tussen 1 juni en 15 oktober ivm het gevaar voor bosbranden!
Verder zijn de normale regels van toepassing: voer onder geen enkele voorwaarde wilde dieren en laat geen voedsel in je tent achter. Vossen zijn brutaal en zien er geen been in om het tentdoek kapot te scheuren en het voedsel uit je tent te roven terwijl je erin ligt. Honden moeten voortdurend aangelijnd zijn en in de bivakhutten en berghutten zijn honden verboden. Je mag geen planten plukken of uitgraven en geen insecten vangen.
Zwemmen en de afwas doen in bergmeren of beken is verboden.
Dan de belangrijkste regels: neem al je afval mee terug naar het dal, inclusief je gebruikte toiletpapier. Je behoefte doen (begraven of met stenen afdekken) moet op ruim 60 meter van een meertje, beek of waterbron. O ja, vuur maken is verboden, maar koken op een gasbrander mag wel.
Voor het nachtkamperen of Vivac-kamperen in één van de drie Nationaal Parken is het noodzakelijk de autoriteiten van de parken op de hoogte te brengen. Dat doe je door een mail te sturen met daarin je naam, adres- en contactgegevens zoals telefoon. Het maximum aantal mensen dat is toegestaan is 15, het maximum aantal tenten is 3.
Dus? Een huttentocht in Andalusië: kan dat?
Ja, dat kan, alleen niet zoals je in de Alpen gewend bent. De GR240 (Sendero Sulayr) in de Sierra Nevada is wel zo ontworpen dat je onderweg gebruik maakt van berghutten en andere onderkomens. Dat betekent dat je zaken als slaapzak, matje en brander én proviand voor meerdere dagen in je rugzak mee moet nemen. Daarmee wordt een huttentocht in de Sierra Nevada veel meer een avontuur van zelfvoorziening. Maar het kan dus wel! Zelf liepen wij een meerdaagse tocht in de Alpujarras & Sierra Nevada waarbij we als enige berghut Refigio Poqueira bezochten.
In andere gebieden buiten de Sierra Nevada ben je veel meer aangewezen op je eigen tent of kun je dus sporadisch gebruik maken van schuilhutten. Dan moet je denken aan gebieden als de Sierra de Cazorla, Sierra Mágina en Sierra de las Nieves. Steeds afdalen naar een dorp of weg kan natuurlijk ook.
