Tag: Gerelateerd Grazalema

Wandelgebied: Sierra de Grazalema.
Wandelafstand: ca. 8 km.
Looptijd: ca. 3,5  uur.
Hoogteverschil: ca. 400 meter klimmen, 200 meter afdalen.
Zwaarte van de wandeltocht: Eenvoudige tot middelzware wandeltocht.
Beschreven: Ja, de route wordt beschreven in de Cicerone-gids Walking in Andalucía van Guy Hunter-Watts (Walk 10. Grazalema to Benaocaz)
Markering: Nee. Het eerste deel tot Casa Fardela vind je vage blauwe stippen. Daarna heb je zeker een wandelkaart of bij voorkeur een GPS nodig. Download onze track op deze pagina.
Horeca: De enige plek om te eten, te drinken of inkopen te doen is Benaocaz, dan pas weer in Grazalema.
Reisgidsen en wandelkaarten: kijk op onze pagina met gidsen en kaarten.
Meer wandelroutes in dit gebied: kijk op Wandelroutes in Sierra de Grazalema

Locatie

Globale routebeschrijving

Het eerste deel van de tocht, vanaf Benaocaz tot de overblijfselen van Casa Fardela (een oude boerderij), is exact gelijk aan het eerste deel van onze wandelronde vanaf Benaocaz naar de bergtop Navazo Alto. Je wandelt vanaf Benaocaz over een goed te volgen maar amper gemarkeerde route in de richting van Casa Fardela. Vanaf dat punt ga je noordwaarts richting Casa del Dornajo (niet aangegeven). Zonder goede kaart is het juiste pad lastig te vinden, zelfs met kaart moet je goed zoeken naar het goede spoor. Casa del Dornaja, eveneens een vervallen boerderij waarvan slechts de muren nog overeind staan, ligt prachtig bij een waterbron en is een prima plek om even te stoppen.

Vanaf hier tot Puerto de las Presillas is het wandelpad goed te volgen. Je loopt met de hoogste toppen van de Sierra del Endrinar aan je rechterhand en een (bij helder weer) fraai uitzicht richting het westen van Andalusië. Wij zagen in de verte zelfs de kustlijn van de Atlantische Oceaan! Dit alles, samen met een logisch wandelpad zonder enorm klimmen of afdalen zorgt voor een ontspannen tocht.

Bij Puerto de las Presillas ga je door een flink hek met zowaar een wandel-aanwijzer richting Grazalema (3,2 km) én richting Puerto del Boyar (Mirador, 1,3 km). Hier moet je een keuze maken om direct naar Grazalema te wandelen, óf naar de parkeerplaats bij het uitzichtpunt Puerto del Boyar. Dat laatste deden wij omdat onze auto daar geparkeerd stond. Als dat niet het geval is, raden wij de eerste optie aan.

TIP: Het laatste traject vanaf P. Presillas maakt deel uit van een officiële korte wandelroute Sendero Puerto de las Presillas, 4,3 km. Die loopt vanaf het parkeerterrein bij de camping van Grazalema via P. Presillas naar Puerto del Boyar, vandaar de goede bewegwijzering bij P. Presillas. Vreemd genoeg is het geen rondje (Spanjaarden gaan er vanuit dat een betrouwbare vriend je bij de andere parkeerplaats komt afhalen) maar het is zeker mogelijk om vanaf Puerto del Boyar naar Grazalema door te wandelen als die zogenaamde vriend het laat afweten, een kleine 4 kilometer extra. Wij hebben dat niet gedaan.

Andere wandelmogelijkheden tussen Benaocaz en Grazalema

Het is dus goed mogelijk om van Benaocaz naar Grazalema of omgekeerd te wandelen. Om het op een dag heen en weer te lopen vraagt uiteraard wat meer van je tijd en wandelconditie. Je zou kunnen overnachten in een van de plaatsen, ook bestaat de mogelijkheid om een bus terug te pakken, een tocht van 20 minuten. Wij hebben dat niet uitgeprobeerd, maar je zou om 15:40 vanuit Benaocaz de bus naar Grazalema kunnen pakken en om 19:00 vanuit Grazalema naar Benaocaz, afhankelijk van waar je standplaats is. Ook gaat er in de vroege ochtend (07:40) een bus van Benaocaz naar Grazalema, dan kun je zonder tijdstress ontspannen terug wandelen. Maar informeer ter plekke wat de opties zijn, of overweeg een taxi.

Er bestaat ook een wandelroute iets meer richting het westen via Salto del Cabrero die ook bij Puerto del Boyar uitkomt. Maar ons is verteld dat een boze boer op die route het wandelpad over zijn land heeft afgesloten en we hebben onderweg ook bordjes gezien die dat bevestigen. Salto del Cabreo is wel vanaf Benaocaz te bereiken. Een andere mogelijkheid zou zijn om de hoger gelegen en langere route richting/over de bergtoppen Reloy en Simancón te pakken. Je wandelt dan vanaf Casa Fardela oostwaarts bergop en vervolgens in noordelijke richting langs de westkant van de toppen. Wij hebben die optie zelf niet uitgeprobeerd.

Wandelkaarten en -gidsen over de Sierra de Grazalema

• Parque Natural de Sierra Grazalema, Éditorial Penibetica, 1:40.000 (kaart en gidsje met achtergrondinformatie en wandelingen).
• Walking in Andalucía (36 routes in Andalucía’s Natural Parks), uitg. Cicerone.
• Bekijk ook onze pagina ‘Gidsen en kaarten’.

Georganiseerd naar Sierra de Grazalema

De volgende reisorganisaties hebben wandelreizen in hun programma naar de Sierra de Grazalema:

• SNP Natuurreizen: een 8-daagse individuele reis Sierra de Grazalema.
• Stap Reizen: een 8 of 12daagse individuele reis Sierra de Grazalema,
• Eigen-Wijze Reizen: een 8-daagse individuele trektocht Wandelvakantie Andalusië.

De wandelroute op kaart

Hieronder zie je hoe deze wandelroute als rode lijn op de kaart loopt. Het geeft je een idee van de locatie van de route en de loop van het wandelpad. Download de gpx-track via de link ‘Download file’.

Volg de route via de Komoot navigatie-app

Voor wie deze wandelroute wil volgen op zijn smartphone: wij bieden de route ook aan in de navigatie-app Komoot.

Meer GPS-tracks van onze wandelroutes

Als je speciaal geïnteresseerd bent in GPS-tracks tijdens je wandelvakantie: alle tracks van onze wandelroutes zijn gegroepeerd en te downloaden op onze pagina Wandelen met GPS.

Wandelgebied: Sierra de Grazalema.
Wandelafstand: ca. 12,5 km
Looptijd: ca. 4  uur.
Hoogteverschil: ca. 550 meter.
Zwaarte van de wandeltocht: Zeker geen moeilijke wandeltocht. Je wandelt door de valleien ten noorden van het stadje Grazalema (La Ribera), door bewoond gebied, soms over smallere paden, maar veel over bredere boerenwegen met hier en daar een stuk asfalt.
Beschreven: Ja. In de Cicerone-gids Walking in Andalucía van Guy Hunter-Watts (Walk 11. Grazalema northern circuit).
Markering: Er is iemand enthousiast met een pot rode verf in de weer geweest, je komt regelmatig vage rode stippen tegen. Maar vertrouw er niet te veel op dat je daarmee de wandelroute zonder wandelgidsje, -kaart of gps 100% kunt volgen. Met alleen de routebeschrijving uit de wandelgids is de route ook behoorlijk lastig te volgen. Op tal van plekken is het de kunst om op de juiste plek het hek te vinden om door de omheining van iemands land te kruipen. Wij hebben de GPS-track gemaakt die je onderaan deze pagina kunt downloaden.
Horeca: De enige plek om te eten, te drinken of inkopen te doen is Grazalema. Onderweg kom je niets tegen qua horeca.
Reisgidsen en wandelkaarten: kijk op onze pagina met gidsen en kaarten.
Meer wandelroutes in dit gebied: kijk op Wandelroutes in Sierra de Grazalema

Locatie

Korte routebeschrijving

We raden aan om de route te volgen met onze GPS-track of de wandelgids van Guy Hunter-Watts in combinatie met een wandelkaart. Op basis van deze onderstaande beschrijving kun je de route niet volgen. De route loopt door laag gelegen bewoond gebied. Zeker niet dichtbevolkt, maar je komt regelmatig langs huizen, hekken en soms blaffende honden. Een geheel andere sfeer dan hoger in de Sierras. Je wandelt vaak over brede landwegen, soms over smalle paden door het groene rivierdal van de Rio Guadalete en steekt halverwege over naar het dal van de Arroyo del Espinar. Aan het einde klim je stevig naar het stuwmeer boven Grazalema waar je vanaf de stuwdam uitkijkt over het stadje en de hogere bergen van de Sierra de Grazalema.

Normaal gesproken start je in Grazalema. Je moet achter Hotel Puerta de la Villa op zoek naar de oude maar in onbruik geraakte toegangsweg tot Grazalema. Na ca. 700 meter steek je de hoofdweg naar Grazalema ( A-372) over en je loopt over een betrekkelijk saaie niet geasfalteerde maar brede weg en passeert gedurende 2,5 km een aantal bewoonde en onbewoonde huizen.

Op ca. 3 km van Grazalema kom je bij een plek waar je een smaller pad in duikt door een eikenbos. Hier is het zonder gps vrij onduidelijk hoe je moet lopen, de bedoeling is dat je door een weiland loopt en onderaan weer op een bredere weg uitkomt, dezelfde waar je over had gelopen als je bij de eerdere splitsing de bredere weg was blijven volgen.

Er is daar een plek (3,7 km vanaf Grazalema) waar je de rivier over moet steken, bij een huis. Je loopt verder tot een splitsing bij een huis waar een bron en een mooie rustplek (4,1 km) moet zijn. Wij misten die helaas.

Je gaat hier licht klimmen door een bos, komt geregeld borden ‘cañada’ (kanaal) tegen. Wat op zich niets met de wandelroute te maken heeft. Op een zeker moment bereik je een poort door een hekwerk bij een huis (5,5 km). Daar moet je doorheen, het is even zoeken waar, wij liepen hier in eerste instantie verkeerd. Je loopt over iemands privéterrein, wat wel de bedoeling is.

Enige tijd en een aantal bochten verder kom je bij een punt waar je vrijwel tegen de autoweg (CA-9123) aanloopt (6,2 km). Een hek belemmert de toegang tot die weg, maar voor dat hek had je al linksaf moeiten slaan. Hier passeer je aan aantal boerderijen en huizen voordat je het punt bereikt waar je de CA-9123 moet oversteken (8,1 km). Wie geen zin meer heeft kan hier terug liften naar Grazalema, of een taxi bellen.

De weg volg je een klein stukje (200 meter) richting het noorden en je slaat bij de splitsing linksaf. Vanaf hier klim je langzaam richting het stuwmeer. Je passeert onderweg een aantal huizen en op 9,5 km een hek dat je niet moet missen. Anders loop je verderop vast tegen een omheining.

Na enige tijd bereik je het stuwmeer boven Grazalema. Vanaf de dam heb je een interessant uitzicht over Grazalema en de bergen ten zuiden daarvan. Vanaf de dam daal je af naar het stadje over een leuk en smal pad. Je wandelt het hoogste deel van Grazalema binnen en daalt door de smalle straatjes af naar het startpunt van de route.

Wandelkaarten en -gidsen over de Sierra de Grazalema

• Parque Natural de Sierra Grazalema, Éditorial Penibetica, 1:40.000 (kaart en gidsje met achtergrondinformatie en wandelingen).
• Walking in Andalucía (36 routes in Andalucía’s Natural Parks), uitg. Cicerone.
• Bekijk ook onze pagina ‘Gidsen en kaarten’.

Georganiseerd naar Sierra de Grazalema

De volgende reisorganisaties hebben wandelreizen in hun programma naar de Sierra de Grazalema:

• SNP Natuurreizen: een 8-daagse individuele reis Sierra de Grazalema.
• Stap Reizen: een 8 of 12daagse individuele reis Sierra de Grazalema,
• Eigen-Wijze Reizen: een 8-daagse individuele trektocht Wandelvakantie Andalusië.

De wandelroute op kaart

Hieronder zie je hoe deze wandelroute als rode lijn op de kaart loopt. Het geeft je een idee van de locatie van de route en de loop van het wandelpad. Download de gpx-track via de link ‘Download file’.

Meer GPS-tracks van onze wandelroutes

Als je speciaal geïnteresseerd bent in GPS-tracks tijdens je wandelvakantie: alle tracks van onze wandelroutes zijn gegroepeerd en te downloaden op onze pagina Wandelen met GPS.

Wandelgebied: Sierra de Grazalema (Sierra del Endrinal), klik hier voor meer informatie.
Wandelafstand: met de klok mee ca. 6,5 km naar de top van de Simacón via de Reloj. Totale rondje ca. 10,5 km.
Looptijd: ca. 5-6 uur.
Hoogteverschil: starten om ca. 850 meter, klimmen naar de toppen op 1534 en 1565 meter.
Zwaarte van de wandeltocht: middelzware tocht, normale conditie vereist, heuvelachtig tot bergachtig terrein. Boven op toppen lopen over ongebaand rotsterrein.
Beschreven: Ja, de route wordt (andersom) beschreven in de Cicerone-gids Walking in Andalucía van Guy Hunter-Watts (Walk 9. Grazalema to Benaocaz)
Markering: de routes zijn gemarkeerd, maar vooral bij de start. Verwacht geen stippenwandeling over de Veluwe. Kaart onmisbaar, GPS an te raden.
Horeca: Grazalemam geen mogelijkheden onderweg.
Reisgidsen en wandelkaarten: kijk op onze pagina met gidsen en kaarten.
Meer toppen beklimmen? Lees ons artikel ‘Mooie bergtoppen in Andalusië’.

Locatie

Korte routebeschrijving

Dagtocht vanuit Grazalema, route oppikken bij de camping net buiten het dorp. Je moet al vrij snel een keuze maken of je de route linksom of rechtsom wilt doen. Die keuze werd voor ons gemaakt door een klas middelbare scholieren die rechtsom ging. Dus wij liepen linksom en kwamen de groep later weer tegen op de top van de Simancón. Eerst voert de route door het bos, later weides vol bloemen en insecten. Door de natte winters in de Grazalema, groeit er veel bos en tot zo’n 1200 meter loop je nog vaak onder koele en schaduwrijke bomen. Open plekken in het bos waar kleine stroompjes doorheen gorgelen, vormen oases waar koeien door de bremstruiken banjeren en de pioenrozen tot aan de hemel lijken te groeien.

Ca. 500 meter na het zuidelijkste punt van de route bereik je een meertje. Vandaaruit moet je noordwaarts gaan klimmen richting de toppen. Dat is niet erg duidelijk aangegeven. Het is een korte stevige klim, maar we bereiken zonder al te veel inspanning de top van de Reloj, een enorme klomp steen met een groene krans van bos aan de onderkant. Met 1535 en 1565 meter behoren de Reloj en de Simancón tot de hoogte toppen van de Sierra Grazalema. In de buurt is maar één top hoger, de Torreón in de Sierra de Pinar.

Vanaf deze bergen krijg je een perfecte indruk van het hele gebied rondom Grazalema en de wijde omtrek. Verder naar het westen is de laagvlakte van Jerez de la Frontera (bekend van de sherry!) goed te zien. Ook zaken we vaag Marokko liggen, en erg duidelijk de witte pieken van de Sierra Nevada (het was helder en pas sneeuw gevallen op hoogte). Vanaf de Reloj naar de iets hogere Simancón is maar een stukje afdalen en dan weer stijgen: klauteren over rotsblokken.

Vanaf de Simancón daalden wij af naar het westen tot we een noord-zuid pad tegenkwamen. Daar liepen we in noordelijke richting (je zou hier ook richting het zuiden kunnen wandelen*), afdalend richting Los Llanos del Endrinal en vervolgens verder wandelen, terug naar Grazelema. Een mooie en flinke dagtocht alles bij elkaar.

*) We hadden deze route eerder gelopen, deels, en zijn toen op het pad ten westen van de Simancón afgedaald naar het zuiden. Op een gegeven moment zijn we richting het westen afgedaald, deels door een verlaten ravijn zonder wandelpad, waarna we uitkwamen bij Casa del Dornaja (zie ook onze route van Benaocaz naar Grazalema). We raden dit niet aan om na te doen… Wat zou kunnen is het pad verder door te wandelen richting het zuiden en daar het wandelrondje op te pikken die we vanaf Benaocaz via de Navazo Alto liepen. Om zo Benaocaz te bereiken, mocht je daar willen overnachten. We hebben dat traject niet meer kunnen proberen.

Wandelkaarten en -gidsen over de Sierra de Grazalema

• Parque Natural de Sierra Grazalema, Éditorial Penibetica, 1:40.000 (kaart en gidsje met achtergrondinformatie en wandelingen).
• Walking in Andalucía (36 routes in Andalucía’s Natural Parks), uitg. Cicerone.
• Bekijk ook onze pagina ‘Gidsen en kaarten’.

Georganiseerd naar Sierra de Grazalema

De volgende reisorganisaties hebben wandelreizen in hun programma naar de Sierra de Grazalema:

• SNP Natuurreizen: een 8-daagse individuele reis Sierra de Grazalema.
• Stap Reizen: een 8 of 12daagse individuele reis Sierra de Grazalema,
• Eigen-Wijze Reizen: een 8-daagse individuele trektocht Wandelvakantie Andalusië.

De wandelroute op kaart

Hieronder zie je hoe deze wandelroute als rode lijn op de kaart loopt. Het geeft je een idee van de locatie van de route en de loop van het wandelpad. Download de gpx-track via de link ‘Download file’.

Meer GPS-tracks van onze wandelroutes

Als je speciaal geïnteresseerd bent in GPS-tracks tijdens je wandelvakantie: alle tracks van onze wandelroutes zijn gegroepeerd en te downloaden op onze pagina Wandelen met GPS.

Wandelgebied: Sierra de Grazalema.
Wandelafstand: ca. 3,3 km enkele reis, maar exclusief wandelen door de stad. Onze totale wandelroute is 9 km.
Looptijd: ca. 1,5  uur enkele reis.
Hoogteverschil: ca. 450 meter afdalen, en weer omhoog…
Zwaarte van de wandeltocht: Eenvoudige wandeltocht.
Markering: Ja, tenminste de Romeinse weg waar je je best moet doen om fout te lopen (ons lukte dat wel). Onderdeel van GR7/E4 wandelroute. Voor de alternatieve terugtocht heb je een kaart, oriëntatievermogen en liefst een GPS met track nodig. Download onze track op deze pagina.
Horeca: Niet onderweg. Wel in Benaocaz en Ubrique.
Reisgidsen en wandelkaarten: kijk op onze pagina met gidsen en kaarten.
Meer wandelroutes in dit gebied: kijk op Wandelroutes in Sierra de Grazalema

Locatie

Over de Romeinse weg

Vanaf Benoacaz loopt er een oude Romeinse weg naar het stadje Ubrique. Wij liepen deze route met druilerig pestweer, maar het is zeker een aardige wandeltocht over grotendeels historisch en breed wegdek van oude keien. Die Romeinse keien bleken door de regen spekglad te zijn, waardoor we vaker naast de weg in de berm liepen. Het is een prima heen-en-weer wandeling om meteen de mooie oude binnenstad van Ubrique mee te pikken, een paar boodschappen te doen bij een grotere winkel dan je in Benaocaz zult vinden. Ook vonden wij een leuk alternatief om terug te lopen om niet dezelfde wandelroute twee keer te doen. En: om 15:30 schijnt er een bus terug te rijden naar Benaocaz (10 minuten) en verder naar Grazalema.

Korte routebeschrijving

Je verlaat Benaocaz via de Avenida de Cadiz, en langs de hoofdweg vind je de start van de route bij een informatiebord (Sendero Calzado Romana). Vervolgens is de route goed gemarkeerd, hoewel wij het desondanks voor elkaar kregen ergens een afslag te missen vlak voordat we het riviertje over moesten steken, dus let even goed op. Het eerste deel voert over een smal pad, tot je op een gegeven moment op de echte brede Romeinse weg terecht komt. De weg blijft breed en na ca. een uur kom je bebouwing tegen en wandel je langzaamaan Ubrique binnen.

Ubrique is de moeite waard om te bekijken. Onze route gaat eerst door een nieuwer deel van de stad (langs een grotere supermarkt!) en later door de schitterende oude binnenstad waar we uiteindelijk bij Calle Ronda bij een desolaat parkeerterreintje een leuk alternatief wandelpad vinden om terug te lopen naar Benaocaz. Je kunt uiteraard ook weer dezelfde weg terug naar Benaocaz nemen.

Wij deden dat niet, ons smalle pad kronkelt omhoog en op een gegeven moment kom je uit bij een huis langs een bredere onverharde weg die voert naar een mislukt en unheimisch bouwproject aan de hoofdweg waar je snel zo snel mogelijk weer weg wilt. Vanwege het slechte weer hebben wij de asfaltweg gevolgd naar Benaocaz, maar het is beter om ca. 100 meter na het bouwproject de onverharde weg die links afbuigt van de hoofdweg te pakken. Die komt weer uit bij het begin van de Romeinse weg en zo wandel je zonder overlast van langsrazende auto’s terug naar het dorp.

Wandelkaarten en -gidsen over de Sierra de Grazalema

• Parque Natural de Sierra Grazalema, Éditorial Penibetica, 1:40.000 (kaart en gidsje met achtergrondinformatie en wandelingen).
• Walking in Andalucía (36 routes in Andalucía’s Natural Parks), uitg. Cicerone.
• Bekijk ook onze pagina ‘Gidsen en kaarten’.

Georganiseerd naar Sierra de Grazalema

De volgende reisorganisaties hebben wandelreizen in hun programma naar de Sierra de Grazalema:

• SNP Natuurreizen: een 8-daagse individuele reis Sierra de Grazalema.
• Stap Reizen: een 8 of 12daagse individuele reis Sierra de Grazalema,
• Eigen-Wijze Reizen: een 8-daagse individuele trektocht Wandelvakantie Andalusië.

De wandelroute op kaart

Hieronder zie je hoe deze wandelroute als rode lijn op de kaart loopt. Het geeft je een idee van de locatie van de route en de loop van het wandelpad. Download de gpx-track via de link ‘Download file’.

Meer GPS-tracks van onze wandelroutes

Als je speciaal geïnteresseerd bent in GPS-tracks tijdens je wandelvakantie: alle tracks van onze wandelroutes zijn gegroepeerd en te downloaden op onze pagina Wandelen met GPS.

Wandelgebied: Sierra de Grazalema.
Wandelafstand: ca. 10,4 km
Looptijd: ca. 4,5  uur.
Hoogteverschil: ca. 600 meter.
Zwaarte van de wandeltocht: Middelzware wandeltocht. Het eerste deel van de wandeling volgt vanaf Benaocaz een goed te volgen pad in de richting van Grazalema tot Casa Fardela. Vanaf daar wordt het pad minder duidelijk vindbaar en de omgeving iets onherbergzamer. Via een kleine tussenklim bereik je de voet van de Navazo Alto, een rotsklomp van 1.395 meter hoog. Er volgt een enigszins pittige afdaling terug naar Benaocaz.
Beschreven: Nee. Alleen het eerste stuk wordt beschreven in de Cicerone-gids Walking in Andalucía van Guy Hunter-Watts (Walk 10. Grazalema to Benaocaz).
Markering: Nee. Het eerste deel tot Casa Fardela vind je vage blauwe stippen. Daarna heb je een gps of een wandelkaart inclusief goed oriëntatievermogen nodig.
Horeca: De enige plek om te eten, te drinken of inkopen te doen is Benaocaz.
Reisgidsen en wandelkaarten: kijk op onze pagina met gidsen en kaarten.
Meer toppen beklimmen? Lees ons artikel ‘Mooie bergtoppen in Andalusië’.
Meer wandelroutes in dit gebied: kijk op Wandelroutes in Sierra de Grazalema

Locatie

Korte routeomschrijving

Wij liepen deze wandelroute op een koude (10 graden) en winderige dag in april, met lichte motregen. Misschien om die reden dat we niemand tegen kwamen, wat de route een extra verlaten en onherbergzaam tintje gaf. Een aanrader!

Het eerste deel van de route is onderdeel van de bekendste doorsteek van Benaocaz naar Grazalema met een vrij duidelijk en dus goed te volgen wandelpad. Je begint in Benaocaz bij Barrio Nazari, een oud en onbewoond deel van het dorp. Het bordje Fuente del Tejar wijst de richting waarin je moet lopen. Over groene en stenige bergweitje met olijfbomen en ezels bereik je na ca. 3,5 km een verlaten deels ingestorte boerderij, Casa Fardela. Je zou hier ook richting het noorden verder kunnen wandelen naar Grazalema (Puerto del Boyar). Wij gingen richting het oosten.

Vanaf Casa Fardela is de route (en het pad) zelfs met goede wandelkaart niet eenvoudig te vinden. Het lukte ons goed dankzij de gps met daarin een goede wandelkaart van Spanje. In ieder geval moet je ca. 150 meter omhoog, een pasje op van ca. 1250 meter hoog. Aan de andere kant van de bergrug daal je af en vervolgens gaat het een tijdje op en neer over een soms onduidelijk pad in zuid-zuidwestelijke richting. Op km 6 bereik je een punt waar je de bergtop Navazo Alto kunt gaan beklimmen in oostelijke richting, of er onderlangs kunt lopen richting het zuidwesten.

Wij klommen de berg dus op. Een stenig maar goed begaanbaar pad over rotsachtig terrein. Richting de top wordt het terrein iets vlakker en zie je op een gegeven moment het baken op de top van 1395 meter, dat toen wij er waren (2019) in de kleuren rood, geel en paars was geschilderd.

Vanaf de top daal je gestaag af richting Benaocaz over een smal pad en stenige groene weitjes met zo nu en dan schapen, ezels en koeien. Mikpunt is het witte kerkje links van Benaocaz.

Wandelkaarten en -gidsen over de Sierra de Grazalema

• Parque Natural de Sierra Grazalema, Éditorial Penibetica, 1:40.000 (kaart en gidsje met achtergrondinformatie en wandelingen).
• Walking in Andalucía (36 routes in Andalucía’s Natural Parks), uitg. Cicerone.
• Bekijk ook onze pagina ‘Gidsen en kaarten’.

Georganiseerd naar Sierra de Grazalema

De volgende reisorganisaties hebben wandelreizen in hun programma naar de Sierra de Grazalema:

• SNP Natuurreizen: een 8-daagse individuele reis Sierra de Grazalema.
• Stap Reizen: een 8 of 12daagse individuele reis Sierra de Grazalema,
• Eigen-Wijze Reizen: een 8-daagse individuele trektocht Wandelvakantie Andalusië.

De wandelroute op kaart

Hieronder zie je hoe deze wandelroute als rode lijn op de kaart loopt. Het geeft je een idee van de locatie van de route en de loop van het wandelpad. Download de gpx-track via de link ‘Download file’.

Meer GPS-tracks van onze wandelroutes

Als je speciaal geïnteresseerd bent in GPS-tracks tijdens je wandelvakantie: alle tracks van onze wandelroutes zijn gegroepeerd en te downloaden op onze pagina Wandelen met GPS.

Wandelgebied: Sierra de Grazalema.
Wandelafstand: de officiële route is 3 km enkele reis, onze verlenging nog eens 2,5 km erbij. Flinke wandeling in totaal.
Looptijd: ca. 2,5 uur enkele reis.
Hoogteverschil: je stijgt licht, op en neer tussen 700 en 900 meter.
Zwaarte van de wandeltocht: op zich is het een eenvoudige tocht, de officiële route. Het laatste stuk van onze verlenging naar de echte inham in de rots vraagt meer energie en wandeltechniek. Het is daar rotsachtig en er is amper sprake van een pad.
Markering: Er staat een mooi informatiebord aan de start. Voor de rest is het niet overdreven goed gemarkeerd, maar op zich goed te volgen. Een goede wandelkaart raden wij zeker aan om niet te verdwalen en met de track in je GPS is kun je niet fout lopen. Wij hebben de GPS-track gemaakt die je op deze pagina kunt downloaden.
Horeca: Benaocaz.
Reisgidsen en wandelkaarten: kijk op onze pagina met gidsen en kaarten.
Meer wandelroutes in dit gebied: kijk op Wandelroutes in Sierra de Grazalema

Locatie

Doorgang naar Grazalema afgesloten

Volgens het informatiebord aan het begin van de wandeling is deze wandeling ook bekend als Camino del Puerto de Don Fernando, blijkbaar een legende uit deze streek. De route was vroeger de belangrijkste verbindingsweg en communicatielijn tussen de stadjes Grazalema en Benaocaz. Op zich is dit een bekende wandelroute tussen beide plaatsen, maar het traject tussen de Salto en Grazalema (eigenlijk: parkeerplaats bij Puerto de Boyar) zou afgesloten zijn door een boze boer. De Salto is zeker te bezoeken vanuit Benoacaz en de moeite waard. Wie door wil wandelen naar Grazalema moet ter plekke (d.w.z. in Benaocaz of Grazalema) informeren of de boer zijn land inmiddels open heeft gesteld, of een andere route naar Grazalema pakken via Casa Fardela en Casa del Dornajo.

De Salto del Cabrero

Salto Cabrero betekent zoiets als sprong van de geitenhoeder. Het is een gat in een rots, uiteengespat door geologische oerkrachten. Zeker vanuit oostelijke richting bekeken is het een opmerkelijke poort in de wand, als een gebit waaruit een tand mist, met een puntige rots ernaast die in The Lion King niet zou misstaan. Een sprong in de rotswand dus, en de geitenhoeder is er in deze verlaten bergomgeving eenvoudig bij te denken. Zou Don Fernando de geitenhoeder zijn? Wij weten het niet.

Deze route deden we op een dag dat het weer slecht zou zijn, maar dat viel erg mee. De hele dag zijn wij niemand tegengekomen! Wat alles net iets desolater en avontuurlijker maakte, maar het is een bekende route dus met mooi weer en in het weekend zul je niet vaak alleen zijn.

Korte routeomschrijving

De start van de route ligt geheel in het noorden van het dorp, aan het uiteinde van Calle Pajaruco. Je vindt daar het informatiebord. Door eikenbossen en langs weilandjes wandel je langs boerenschuurtjes en varkens die ooit als Spaanse ham zullen eindigen. Het is kort en licht afdalen naar een brug waar je de stroom oversteekt waarna het licht begint te stijgen. Er komt op een gegeven moment een punt waar het vrij onduidelijk is welk pad te volgen, maar je moet richting noordwest en later noord blijven lopen. Achterom kijkend zie je Benoacaz prachtig liggen. Na minder dan 3 km bereik je een weiland dat in de luwte van de omringende rotsen ligt. een mooie plek, in ons geval liepen er koeien en twee ezels. Dit is Puerto de Don Fernando!

Niets doet nog vermoeden dat de Salto del Cabrero nabij is, en eerlijk gezegd staat nergens duidelijk aangegeven dat je hier oostwaarts bergaf moet lopen. Wel doen, want daar is het officiële uitzichtpunt. Het is een lekkere plek om te genieten van de Salto die je hier vanuit het westen ziet liggen, het mooie uitzicht in de verte en de gieren die hier over je hoofd zweven. De markante rotspunt is vanuit dit uitzichtspunt niet zichtbaar. We liepen daarom nog een stuk verder vanaf Puerto de Don Fernando naar het noordoosten, ook benieuwd hoe ver we de route naar Grazalema nog konden volgen.

De oostkant van de Salto del Cabrero

Volg de route nog circa een kilometer door, tot een hek met een mededeling ‘verboden toegang na 1,5 km’. Wij zijn niet verder de route blijven volgen, maar door een hek richting het westen gekropen waar je het mooiste uitzicht krijgt op de Salto del Cabrero met de puntige rots duidelijk in beeld. Erg aantrekkelijk om niet te proberen de inham lopend te bereiken, en dat is gelukt. Er is hier geen duidelijk pad, maar wel voldoende sporen die duidelijk maken dat er vaker mensen lopen. Je moet tussen de bomen en rotsblokken het juiste spoor zien te vinden, wat niet meevalt. Eerst een stuk afdalen, dan weer omhoog, en je waant je in een soort paradijs met rotsen, loodrechte wanden, veel bloemen (in ons geval eind april) en forse alleenstaande bomen. Uiteindelijk sta je echt midden op de Salto del Cabrero met uitzicht en tussen de gieren die in de steile rotswanden nestelen.

Wandelkaarten en -gidsen over de Sierra de Grazalema

• Parque Natural de Sierra Grazalema, Éditorial Penibetica, 1:40.000 (kaart en gidsje met achtergrondinformatie en wandelingen).
• Walking in Andalucía (36 routes in Andalucía’s Natural Parks), uitg. Cicerone.
• Bekijk ook onze pagina ‘Gidsen en kaarten’.

Georganiseerd naar Sierra de Grazalema

De volgende reisorganisaties hebben wandelreizen in hun programma naar de Sierra de Grazalema:

• SNP Natuurreizen: een 8-daagse individuele reis Sierra de Grazalema.
• Stap Reizen: een 8 of 12daagse individuele reis Sierra de Grazalema,
• Eigen-Wijze Reizen: een 8-daagse individuele trektocht Wandelvakantie Andalusië.

De wandelroute op kaart, GPS en navigatie-app

Hieronder zie je hoe deze wandelroute als rode lijn op de kaart loopt. Het geeft je een idee van de locatie van de route en de loop van het wandelpad. Download de gpx-track via de link ‘Download file’.

Volg de route via de Komoot navigatie-app

Voor wie deze wandelroute wil volgen op zijn smartphone: wij bieden de route ook aan in de navigatie-app Komoot.

Meer GPS-tracks van onze wandelroutes

Als je speciaal geïnteresseerd bent in GPS-tracks tijdens je wandelvakantie: alle tracks van onze wandelroutes zijn gegroepeerd en te downloaden op onze pagina Wandelen met GPS.

Wandelgebied: Sierra de Grazalema.
Wandelafstand: ca. 4 km.
Looptijd: ca. 1-1,5  uur.
Hoogteverschil: je start op 1200 m. Hoogste punt 1300 m, laagste punt 1100 m.
Zwaarte van de wandeltocht: Eenvoudige korte wandeltocht.
Markering: Nee.
Horeca: Grazalema of Zahara de la Sierra.
Reisgidsen en wandelkaarten: kijk op onze pagina met gidsen en kaarten.
Meer wandelroutes in dit gebied: kijk op Wandelroutes in Sierra de Grazalema
Meer toppen beklimmen? Lees ons artikel ‘Mooie bergtoppen in Andalusië’.

Locatie

Korte eenvoudige wandeling van net geen 4 km, met zéér spectaculaire uitzichten richting Zahara de la Sierra en de Sierra (en het stuwmeer) en de Endrinal ten zuiden van Grazalema. Prima te combineren met de halve dagtocht door de Garganta Verde. De wandeling gaat naar een hoogte van 1300 meter. Vanaf dit punt kun je uitstekend vale gieren spotten; soms nog beter dan in de Gargante Verde.

Rondom uitzicht en vale gieren

Het begin van deze route vind je op de spectaculaire pasweg (CA-9104) tussen Zahara de la Sierra en Grazalema. Sowieso de moeite waard om te rijden als je over een auto beschikt, en aan deze weg ligt ook de bekende wandelroute in de kloof Garganta Verde. Er is een druk bezocht toeristisch uitzichtpunt met parkeerplaats op de pas aan die weg (Mirador de las Palomas), de wandeling begint daar, aan de oostkant van de weg. Het terrein lijkt afgesloten maar er is een hekje waar je doorheen kunt. Veel mensen ga je niet tegen komen, de route is niet druk bezocht. Onderweg is het soms een beetje zoeken naar de juiste richting, maar op basis van onze GPS-download kom je er zeker uit.

Vooral de uitzichten onderweg zijn om van te smullen. Noordwaarts naar het adelaarsnest Zahara de la Sierra en het enorme stuwmeer Embalse de Zahara. In zuidelijke richting vind je de bergtoppen van de Sierra de Grazalema. Neem onderweg vooral de tijd voor het spotten van tientallen vale gieren die zich eindeloos op de thermiek laten meevoeren.

Wandelend naar boven

Wij zijn deze wandelroute begonnen bij de parkeerplaats. Maar theoretisch zou je ook vanuit het dal naar boven kunnen wandelen en andersom. In de uiterste oosthoek van ons wandelrondje gaat namelijk een pad naar beneden dat op de kaart bekeken uitkomt bij de andere autoweg CA-9123 (de weg onderlangs van Grazalema naar Zahara). Met enige moeite en goeie benen moet het mogelijk zijn daar de wandelronde Grazalema-La Ribera de Gaidobar op te pikken. Wellicht een idee om zo van Grazalema naar Mirador de las Palomas te wandelen of andersom als je je bij de Mirador laat afzetten.

Wandelkaarten en -gidsen over de Sierra de Grazalema

• Parque Natural de Sierra Grazalema, Éditorial Penibetica, 1:40.000 (kaart en gidsje met achtergrondinformatie en wandelingen).
• Walking in Andalucía (36 routes in Andalucía’s Natural Parks), uitg. Cicerone.
• Bekijk ook onze pagina ‘Gidsen en kaarten’.

Georganiseerd naar Sierra de Grazalema

De volgende reisorganisaties hebben wandelreizen in hun programma naar de Sierra de Grazalema:

• SNP Natuurreizen: een 8-daagse individuele reis Sierra de Grazalema.
• Stap Reizen: een 8 of 12daagse individuele reis Sierra de Grazalema,
• Eigen-Wijze Reizen: een 8-daagse individuele trektocht Wandelvakantie Andalusië.

De wandelroute op kaart

Hieronder zie je hoe deze wandelroute als rode lijn op de kaart loopt. Het geeft je een idee van de locatie van de route en de loop van het wandelpad. Download de gpx-track via de link ‘Download file’.

Meer GPS-tracks van onze wandelroutes

Als je speciaal geïnteresseerd bent in GPS-tracks tijdens je wandelvakantie: alle tracks van onze wandelroutes zijn gegroepeerd en te downloaden op onze pagina Wandelen met GPS.

De afdaling in de Garganta Verde behoort tot één van de populairste wandelingen in de Sierra de Grazalema. Hoewel de afdaling (en vervolgens de klim!) er in combinatie met de warmte conditioneel best inhakt, is het geen moeilijke of lange tocht. Prima voor een halve dag. Een permit is voor deze tocht wel noodzakelijk.

Klassieke, maar schitterende hoogtewandeling. Je wandelt langs Pinsapo’s, de zeldzame Spaanse zilverspar die alleen in dit deel van Spanje groeit.