Wandelgebieden Parque Natural Sierras de Cazorla, Segura y Las Villas

Honger naar de bergen? Veeg dan zeker een paar dagen in je agenda schoon om het Parque Natural Sierras de Cazorla, Segura y Las Villas te bezoeken. Met een oppervlakte van ruim 210.000 ha is dit het grootste Parque Natural van Andalusië én Spanje. Het uitgestrekte, frisgroene, bloemrijke, waterrijke en (deels) zeer bergachtige gebied ligt noordoostelijk in de provincie Jaén. Het biedt ook ervaren wandelaars meer dan genoeg uitdaging. Cazorla (836 m) is een levendige en geweldig gelegen uitvalsbasis.

Bekijk ook de wandelroutes die wij liepen in Sierras de Cazorla, Segura y Las Villas.

Locatie

Zoals de naam al doet vermoeden bestaat het enorme natuurpark Sierras de Cazorla, Segura y Las Villas uit drie gebieden die weliswaar tot hetzelfde gebergte behoren, maar tegelijkertijd ook hun eigen karakter bezitten. De Sierra de Cazola (met het stadje Cazorla als vibrerend middelpunt) is het droogste gebied van de drie, maar ook het meest bergachtige. Zeker ten zuiden en oosten van Cazorla tikken de bergen de 2000 meter aan met een uitschieter naar 2107 meter, de Empanadas. Het hele park ligt hoger dan 700 meter. Alleen het gebied langs de oevers van de Embalse del Tranco, het uitgestrekte stuwmeer dat wordt gevoed door het water van de Río Gualdalquivir en talloze zijrivieren, ligt 50 meter lager.
De 660 km lange Río Gualdalquivir, die ontspringt in de Sierra de Cazorla en uitmondt in de Atlantische Oceaan, is de grootste rivier van Andalusië en één van de grootste van Spanje. De Río Guadalentin is een andere belangrijke rivier die door het park stroomt. Sowieso is het een waterrijk en daardoor geweldig groen en bloemrijk gebied. Wandelen in de lentemaanden april en mei is een feest voor iedere natuurliefhebber. Velden en velden vol met bloemen!

Vanaf Cazorla (dat overigens net buiten de grenzen van het park ligt) richting Úbeda in het westen wordt het uitzicht gedomineerd door oneindige vlaktes met olijfbomen, hier en daar terrassen met amandelbomen en velden met espartogras waar manden, stoelen  en de bekende espadrilles van worden gemaakt. Wie met de auto vanuit bijvoorbeeld Jaén komt, zal zich door deze monocultuur moeten worstelen om in de Sierras de Cazorla, Segura y las Villas te geraken. Maar het is de reis waard! Kom je vanuit het zuiden, plak er dan een paar dagen Sierra María aan en vervolg je autorit over de A-317. Deze ongelofelijke weg is lang en kost je veel meer tijd dan de snelweg, maar het is een autorit die je de rest van je leven bijblijft.

Uitgestrekte pijnboombossen

Wat kun je als wandelaar in de Sierras de Cazorla, Segura y Las Villas allemaal verwachten? Sowieso echte bergen die in de winter en het vroege voorjaar bijna zeker bedekt zijn met sneeuw. Verder liggen er uitgestrekte pijnboombossen die in de hete zomer de broodnodige schaduw geven (èn een nadeel, want de kans op bosbrand in de Cazorla is erg groot). Maar ook brede groene valleien met sappige bloemenweiden, boerderijen en kleinschalige boomgaarden, diepe ravijnen met bulderende beken, machtige dalen en indrukwekkende watervallen. In de Sierra de Cazorla vind je met een beetje fantasie alles wat je in de Alpen ook kunt vinden, maar dan op z’n Spaans en zonder lelijke skiliften die het berglandschap verstieren. 

De Sierra de Cazorla (vroeger een populair jachtgebied van de koning) mag dan het bekendste van de drie gebieden zijn, het is niet helemaal terecht dat Guy Hunter-Watts zich in zijn gids Walking in Andalucía  van uitgeverij Cicerone alleen beperkt tot de Sierra de Cazorla. In de oostelijker gelegen Sierra de Segura valt zeker ook genoeg te wandelen, alleen zijn de bergen daar wat minder spectaculair en kent het geen gezellig en levendig stadje als Cazorla. Segura de la Sierra mag er als uitvalsbasis echter ook zijn.
De Sierra Segura is ook groter in oppervlakte dan de Cazorla. En groener omdat er meer regen valt in het voorjaar. En stiller en ongerepter qua uitstraling, zeker in de hoger gelegen delen.

Het gebergte van de Sierra de Segura wordt gedomineerd door uitgestrekte karstplateaus en afgeronde bergtoppen. Je zou het enorme stuwmeer Embalse del Tranco (een idee overigens van dicatator Franco om de watervoorziening in Andalusië te waarborgen én om mensen aan het werk te krijgen) als de grens tussen de twee gebieden kunnen beschouwen. Segura de la Sierra en Hornos de Segura zijn de leukste stadje in de Segura. De laatste plaats kent ook een kleinschalig, maar interessant museum: het Cosmolarium, waar het planeten- en sterrenstelsel op een toegankelijke manier in beeld wordt gebracht. Vroeger was het museum een (Moors) kasteel. 

Over de Sierra de las Villas kunnen we niets zinnigs zeggen omdat we er niet zijn geweest. In oppervlakte is dit gebied een stuk kleiner dan de andere twee gebieden. 

Spaanse steenbok
In Parque Natural Sierras de Cazorla, Segura y Las Villas vind je zo’n 1100 verschillende planten, bomen en struiken waarvan er zo’n 30 endemische zijn en je dus nergens anders op de wereld vindt. Bekendste (onder de liefhebbers) is ongetwijfeld de intens karmijnrode Cazorla Violet of Violeta Cazorlensis. Ook kent het park een aantal grotere zoogdieren zoals wilde zwijnen, damherten en edelherten, Spaanse steenbok, steenmarter, wilde kat, vos en  otter. Maar ook roofvogel zoals de machtige lammergier (veelvuldig!), steenarend, slechtvalk, havik en visarend. Vroeger huisden er ook lynxen en wolven, maar de laatste wolf werd in 1920 geschoten en is nooit meer teruggekeerd. Het goede nieuws is wel dat de zeldzame Iberische lynx in de Sierra Morena (Sierra de Andújar en Sierra de Despeñaperros) met succes opnieuw is uitgezet en zich langzaam weer verspreid over Andalusië. Ook richting de Sierra de Cazorla, Segura y Las Villas.
Voor de niet-natuurkenners onder ons: tijdens een wandeling door de bergen van de Sierra de Cazorla kom je volop wilde tijm, rozemarijn, lavendel en marjolein tegen. Heel bijzonder (en naar het schijnt zeldzaam) is de intens naar honing geurende witte tijm. Op de wandeling naar de top van de Gilillo tref je deze geweldige tijm ruimschoots aan. Wrijf er overheen en het is net of je met je hand in een pot honing hebt gezeten. 

Over de GR-247

Een meerdaagse wandelroute die door het gebied loopt, is de GR247, een ronde van 500 km (vooruit, 487km), verdeeld over 21 etappes door de drie verschillende parken. De route is stevig ondersteund met geld van de Europese Unie en overdadig voorzien van informatieborden, wegwijzers en verfstrepen. De overnachtingsplekken bestaan veelal uit eenvoudige schuilhutten waar je weliswaar kunt slapen, maar wél een matje, slaapzak en kookspullen voor mee moet slepen.

Er bestaat een vuistdikke gids van de hele route, maar helaas alleen (in 2017) in het Spaans. Net zoals veel informatieborden in Spanje trouwens alleen in het Spaans zijn.  De hete maanden overigens absoluut vermijden, dat is je reinste zelfmoord. Officieel begint de route onder Siles in het uiterste noorden van de Sierra de Segura, loopt dan naar het westen en zuiden via de Sierra de Las Villas, rondt het uiterste zuiden van het gebied (Sierra del Pozo geheten) en gaat via het oosten van de Sierra de Cazorla en Sierra de Segura weer terug naar Siles. Onderweg zijn er meerdere mogelijkheden de route in te korten, tevens zijn er ‘uitstapjes’ naar hoge toppen in het gebied. 
Meer weten: www.turismoencazorla.com/gr247 (zeer uitgebreid, maar Spaanstalig). Ook de Europese wandelweg GR7 (E4) loopt door het gebied.

Tip: Parque Natural la Sierra Maria
Wie overigens voor de lange, maar waanzinnig mooie autorit van de Cabo de Gata naar de Sierra de Segura kiest (neem vanaf Vèlez Rubio de A317 naar het noorden. En als je dat doet: drink zeker even een café con leche met een puntje gebak in Restaurante Puerta de Andalucía in het ietwat vreemde stadje Puebla de Don Fardrique! ), komt door een ander fraai natuurpark: het Parque Natural la Sierra Maria met de imposante 2045 meter hoge Maria als blikvanger. Een berg die wat weg heeft van de platte sierras in Amerika. Voor wie tijd over heeft: je kunt er absoluut mooi wandelen.

Standplaats Cazorla

Cazorla (9000 inwoners, 836 m) is ons goed bevallen. Je kunt het een echt Spaans bergstadje kunnen noemen, want de flanken van de hoogste toppen van de Sierra de Cazorla likken letterlijk aan de buitenwijken van de stad. In de winter is sneeuw geen uitzondering en in de vroege lente kan het er ‘s nachts nog stevig vriezen (en overdag strakblauw en warm worden). 
Cazorla is hét uitgangspunt voor een verkenning van de bergen van de Sierra de Cazorla. Het is bereikbaar met het openbaar vervoer (plan je reis op www.alsa.es), er is voldoende betaalbare accommodatie, het heeft winkels in alle denkbare pluimage, bezit een mespunt cultuur en heeft precies de juiste gezelligheid om na een zware bergtocht nog even op het terras na te genieten van een prachtige wandeldag in de bergen.

Cazorla wordt gedomineerd door het fotogenieke 15e-eeuwse Castillo de la Yedra dat door de Moren werd gebruikt als strategisch uitkijkpunt. Het oudste deel van het stadje kent nauwe straatjes, knusse pleintjes (waarvan de Plaza de Santa María de gezelligste is) en prima restaurants en cafés als je van typisch Spaans eten houdt. Naar afwisseling (Italiaans, vegetarisch, Indiaas….) zoek je er echter tevergeefs. In het hoogseizoen kan Cazorla druk worden met (Spaanse) toeristen; op tijd een kamer boeken is dan beslist aan te raden.

Cazorla kent ook een wat moderner en nieuwer gedeelte met hoogbouw dat duidelijk minder interessant is, maar wel weer een leuke overdekte ‘markthal’ heeft waar je uitstekende tapas kunt eten. Bij deze markthal aan de Plaza Andalucía is een overdekte parkeergarage waar je voor € 10,- per dag je auto kwijt kunt. Een dikke tip: als je voor het eerst naar Cazorla gaat, zet dan hier je auto neer. Haal het vooral niet in je hoofd de oude ‘bovenstad’ in te rijden, want je loopt vroeg of laat hopeloos vast. Sommige straatjes zijn zo nauw, dat het verkeer er middels stoplichten gereguleerd wordt. Als je de stad eenmaal beter kent, vind je zeker gratis parkeerplaatsen waar je je auto langer kunt parkeren. 

Overnachten in het gebied

Zoek je een andere leuke overnachtingsplek in Andalusië? Kijk dan op onze pagina ‘Overnachten in Andalusië’.

Overnachten in Sercohotel Ciudad de Cazorla, Cazorla

In dit hotel, midden in het stadje aan de levendige Plaza de la Corredera, verbleven wij drie nachten. Ondanks de ‘nieuwe’ buitenkant (strak en vrij modern, maar niet lelijk) zijn de kamers enigszins gedateerd en is het geen plek met een bijzondere eigen stijl. Maar het is een prettig hotel met een restaurant en café aan de straatkant. Prijzen zijn inclusief goed ontbijt en gaan niet boven de € 60,- per nacht voor twee personen. Waar voor je geld dus!
Vriendelijk en behulpzaam personeel. Neem een kamer aan de ‘straatkant’ want dan pak je de gezelligheid mee van de stad. Druk is het plein niet, autoverkeer komt er nauwelijks. Wij parkeerden onze auto aan de Plaza Andalucía en liepen in vijf minuten naar het hotel (zweten! trappen!) Parkeren in of bij het hotel is uitgesloten. In de buurt van het hotel vind je meerdere restaurants, winkels en restaurantjes en cafés.
Reserveren: tel. ++34 900 93 80 38 of www.sercotelhoteles.com

Overnachten in Casa Rural Molino la Farraga, Cazorla (Sierra de Cazorla) 

Prachtig, aan de zuidrand van Cazorla gelegen hotel. Enigszins gedateerde kamers, maar dat past prima in deze bergomgeving. Bijzonder behulpzame eigenaar. Als je deze van tevoren belt, komt hij je op z’n quad samen met je bagage ophalen op de Plaza de Santa María en brengt je dan naar het hotel.

Het hotel zelf is vrijwel onbereikbaar met de auto (het laatste stuk zelfs helemaal niet), behalve als je de weg heel goed kent. Wij parkeerden de auto gratis net buiten het centrum op de parking Calle S2. Vanaf hier liepen we met onze bagage naar de Plaza de Santa María (volg de voetstapjes op de straatstenen, ca 10 min lopen) waar de eigenaar ons op stond te wachten. 

Voor een tweepersoonskamer betaal je € 50,- incl. een behoorlijk, maar niet heel spannend ontbijt. Groot voordeel is dat je vanuit dit hotel heel makkelijk de lange wandeling naar de top van de Gillilo oppakt; de route begint en eindigt 100 meter van de voordeur. Het hotel heeft een zwembad, maar door de stevige nachtvorst hebben we dat maar even gelaten voor wat het was. 
Reserveren: tel. 696697390 (eigenaar spreekt redelijk Engels) of www.molinolafarraga.com.

Overnachten in Hotel Ciudad de Cazorla

Zeer centraal, aan de Plaza Corredera, gelegen hotel. Het hotel is groot en biedt enigszins ‘sleetse’, niet al te ruime kamers (maar met uitstekende bedden en schone lakens, wat heb je meer nodig?). De prijs is prima (vanaf € 55,-), de mensen zijn behulpzaam, het ontbijt is ruim voldoende en aan het hotel zit een moderne en lichte bar met heerlijk uitzicht op het plein. Een lekkere, centrale plek derhalve waar vanuit je makkelijk alle kanten op kunt. Om te wandelen, uit eten te gaan, te flaneren, te ‘winkelen’….Wij parkeerden de auto in de parkeergarage aan de Plaza Andalucía, wat ongeveer 250 meter lopen met je bagage betekent. Het hotel zelf heeft géén parkeergelegenheid en parkeren in de buurt is uitgesloten. Reserveer vooral een kamer met uitzicht op het levendige plein!
Reserveren: tel. 953825272 of www.sercotelhoteles.com

Overnachten in Cortijo de Ramon, Cortijos Nuevos (Sierra de Segura) 

Eén van de absolute favorieten voor ons in Jaén. Als je op deze prachtige plek midden in de bergen en bossen niet tot rust komt, dan kom je het nergens. De Cortijo de Ramon ligt iets ten noorden van Cortijos Nuevos, aan een zijweggetje van de A317. Het hotel, vroeger het landhuis van de landopzichter, heeft zes kamers en twee geheel ingerichte appartementen met veel privacy, terras en een plek  waar je zelf kunt koken. Totaal is er plek voor 21 gasten in de hotelkamers en vier in de appartementen.

De kamers zijn stuk voor stuk eenvoudig (geen tv, bewust gedaan), maar zeer smaakvol en vooral persoonlijk ingericht. Eigenaar Marc Petiot, een Fransman die uitstekend Engels spreekt, combineert verschillende stijlen en ideeën met elkaar en laat zich daarbij inspireren door de landen waar hij is geweest. Marc, zoon van een diplomaat, reisde over de wereld en streek in 1996 neer in de Segura om daar voor de (toen nog) EEG een project op te zetten. Het werd een enorm succes, maar om allerlei redenen trok Marc zijn handen er vanaf. Hij ontmoette ondertussen Amparo, trouwde en begon met de Cortijo de Ramon (genoemd naar de vader van Amparo die een heel landgoed bezat; inclusief olijfbomen).

Als een echtpaar na 30 jaar huwelijk ’s avonds elkaars hand vasthoudt en dan naar hun kamer vertrekt, is mijn dag goed!

Ieder jaar is het wat uitgebreid, sinds twee jaar is er ook een zwembad met een heerlijke buitenbar. Allemaal prachtig passend in de omgeving, met heel veel zorg voor de tuin en het bos er omheen. Rustige en ontspannen sfeer. ’s Avonds kun je er lekker eten met een goed glas wijn erbij, in de ochtend ontbijt op het buitenterras. Marc is een zeer energiek en uitgesproken persoon die vol ideeën en verhalen zit. Hij begon onlangs een winkeltje met eigen producten (olijfolie, honing, beauty) maar maakt bijvoorbeeld ook zelf lampen. Hij vindt dat de streek te weinig doet om het toerisme te promoten en pakte die handschoen daarom maar zelf op.

Marc Petiot en zijn vrouw Amparo geven je het gevoel écht hun gast te zijn, werken keihard om het iedereen  naar hun zin te maken. Een graag gebezigde uitspraak van Marc: “Als een echtpaar na 30 jaar huwelijk ’s avonds elkaar de hand vasthoudt en dan naar hun kamer vertrekt, is mijn dag goed’.

Geen plek om maar een dag te blijven, dat is echt zonde. Boek een dag of drie en ga lekker wandelen in de omgeving of bezoek Cazorla (wat overigens nog een stevige autorit betekent van bijna 2 uur!). Marc kan je helpen met wandelingen, maar schaf zeker ook een goede wandelkaart aan. 

Kamers kosten (maar!) zestig euro per nacht, een ontbijt € 4,50 en avondeten (zonder wijn) € 18,-. Dat zijn echt uitstekende prijzen voor zo’n schitterende locatie. Inmiddels zijn er ook twee appartementen helemaal gereed. Die kosten eveneens € 60,- per nacht. 
Reserveren en informatie: (0034) 630 368 891 (Marc) of www.cortijoderamon.com.

Eten in Cazorla

Meson Don Chema aan de C/Jose M. Marin. Heel Spaans ingericht (donkere plavuizen, rode tafellakens, heel veel meuk aan de muur), maar uitstekend ‘landelijk’ eten voor geweldige prijzen. Vriendelijke personeel, deels Engels sprekend. Grote keuze uit wijn, dagmenu voor € 12,-. 

Taberna Quinito aan het mooie en gezellige Plaza de Santa María. Eenvoudige, maar heerlijke tapas, simpele wijnen, geweldige prijzen. Veel locals; de televisie staat er altijd aan. 

Ook goed schijnt te zijn: de Cueva Juan Pedro, eveneens aan de Plaza de Santa María. Hebben we niet geprobeerd, de zaak was dicht toen wij er waren. 

Andere accommodatie in de Sierra de Cazorla

Langs het uitgestrekte Embalso del Tranco liggen meerdere campings. Het zijn weliswaar campings met vrij veel stacaravans, maar wie goed zoekt vindt er zeker een geweldige plek met uitzicht en privacy. De campings bieden vaak een winkel, zwembad, restaurant en zwemmogelijkheden aan het meer.

Een dagexcursie maken?
Turisnat is de toeristische natuurorganisaties van de Sierras de Cazorla, Segura y Las Villas. Door het hele gebied zie je hun witte landrovers rijden. Ze organiseren diverse (betaalde) excursies door het hele gebied heen. Meer informatie bij TurisNat.