Wandelen in Parque Natural Torcal de Antequera

El Torcal de Antequera is een natuurpark in de omgeving van de stad Antequera en niet ver van Malaga. Het futuristische, grillige, imposante landschap van geërodeerde kalkrotsen trekt jaarlijks een grote stroom dagtoeristen. Er zijn drie eenvoudige, gemarkeerde wandelroutes door het hart van het gebied. Wie El Torcal écht wil ontdekken, boekt een excursie met een gids en treedt buiten de gebaande paden.

Torcal de Antequera is een bijzonder natuurfenomeen, gevormd in een tijd dat Andalusië nog onder het zeewater lag, nu zo’n zestig miljoen jaar geleden. Waar je anno 2020 tegenaan kijkt, is goed beschouwd de bodem van de zee die omhoog werd gedrukt doordat Afrika tegen Europa botste. Regenwater, vermengd met allerlei zuren, sijpelde vervolgens gedurende miljoenen jaren langs de zachte kalkrotsen en boetseerde zo het karstlandschap dat Torcal nu is. Torcal betekent dan ook ‘doline’ in het Spaans. Dolines, mocht je het niet weten, zijn gaten in het karstlandschap waar water zich verzamelt of verder wegzakt naar de ondergrond, vaak in een onderaards meer.
Dat Torcal de Antequera ooit onder de zeebodem heeft gelegen, kun je nog zien aan de prachtig bewaard gebleven fossielen van vooral ammonieten die je op een aantal plekken tegenkomt.

Wandelroutes in Torcal

In Torcal kun je drie gemarkeerde, eenvoudige en niet al te lange wandelroutes doen. Op géén van deze routes is een vergunning of toestemming nodig:

• Een korte groene wandelroute van 1,5 km (rondwandeling)
• Een langere gele route van 3 km (rondwandeling)
• Een langere oranje route van 3,8 km (lijnwandeling). Deze wandeling loopt vanaf de parkeerplaats bij het bezoekerscentrum naar de parkeerplaats aan de weg tussen Antequera en Villanueva de la Concepción. Of andersom.
• Je kunt ook een georganiseerde route doen met een gids, vooraf boeken!

De grillig gevormde kalkrotsen maken een bezoek aan Torcal tot een bijzonder gewilde dagtocht. Het kan er druk zijn, maar de meeste toeristen kiezen voor de kortste route vanuit het bezoekerscentrum of wandelen zelfs helemaal niet en maken de foto’s voor het plakboek vanaf het uitzichtpunt langs de verharde weg.
Kies je voor een langere route en doe je dat ook nog eens òf vroeg in de ochtend òf juist later in de middag, dan is het er relatief rustig. Een bezoek aan Torcal is overigens helemaal gratis.

Het Paraje Natural Torcal de Antequera heeft ook een bezoekerscentrum/ winkel met een klein museum en een restaurant waar je verrassend uitgebreid eet en heerlijk buiten kunt zitten. Hou er even rekening mee dat het restaurant om 17.00 uur de keuken sluit (in de zomer is dat tot 19.00 uur). Het bezoekerscentrum gaat iedere dag ook om 10.00 uur open en heeft de zelfde sluitingstijden als het restaurant.
Het park zelf, en nu komt het, is 24/7 geopend. Op sommige websites lees je wat anders, maar geloof ons: we hebben het gecheckt en nog eens dubbel gecheckt. 24/7… iedere dag van het jaar.

Torcal georganiseerd

Er zijn twee grote voordelen wanneer je El Torcal bezoekt met een gids. Enerzijds vermijd je de drukte van de gemarkeerde routes, anderzijds zie en leer je véél meer. El Torcal is namelijk groter en indrukwekkender dan je zou vermoeden als je bij het bezoekerscentrum staat. Het is een gebied met enorme blokken en pilaren (waarvan de opvallendste een naam hebben gekregen: de schroef, de kies, het wijnglas…), ravijnen, grotten (300 stuks!), vlaktes, spleten, spelonken en zelfs een onderaards meer dat 500 meter onder de park ligt. Er huizen haviken, arenden, gieren, reptielen, vossen, wezels en steenbokken. Er groeien talloze bloemen en planten waarvan er sommige nergens anders in Spanje of zelfs in de wereld voorkomen. Vooral orchideeën doen het er goed; er komen meer dan dertig soorten voor. Dit alles besef je niet of veel minder als je kiest voor een korte wandeling door het hart van El Torcal.

Als je met een gids op stap gaat, verken je (afhankelijk van de excursie) een veel groter deel van het natuurpark. Wij maakten een vier uur durende tocht die ook naar het hoogste punt van El Torcal ging, de 1349 meter hoge Camorro de Siete Mesas. Vanaf hier overzie je prachtig het hele park, maar krijg je bij helder weer ook een ademafsnijdende blik op o.a. de Sierra de Tejeda, Las Nieves, Alcornocales, Subbética en de bergen bij Córdoba in het noorden. Overigens legden we in die vier uur niet enorm veel kilometers af, maar namen we ook volop de tijd om te fotograferen, stil te staan en te genieten van het uitzicht.

Wat misschien nog wel het meest verrast aan een uitgebreid bezoek van El Torcal, is het groene karakter ervan. Het karstlandschap vormt bij nader inzien een golvend labyrint van klimop, haagdoorn, wilde rozen, pioenrozen, bramenstruiken, eiken, meidoorn, lijsterbes, esdoorn, rozenbottel en nog veel meer. Je weg daar zelf doorheen vinden is bijna onbegonnen werk en zelfs gevaarlijk (sinkholes!). Vandaar dat wij zeggen: boek een gids!

Excursies met een gids zijn overigens niet gratis. Op de website van het park vind je onder ‘Guided Tours’ een negental verschillende wandelingen die maximaal € 12,- per persoon kosten. Bijzonder zijn de tochten die gevoerd worden bij zonsopgang of juist bij zonsondergang.

Tot slot: Op sommige sites (feiten checken lieve mensen…) wordt gesuggereerd dat je in het park niet van de gemarkeerde paden mag afwijken en dat buiten de gemarkeerde routes een gids of toestemming verplicht is. Niet waar! Je mag in El Torcal gaan waar je wilt, óók buiten de gemarkeerde routes. Toestemming is nergens nodig, een gids is nergens verplicht. Wél wordt er van je verwacht dat je op de bestaande tracks (dus de paadjes die er al lopen) blijft, geen rotzooi achterlaat, niets vertrapt of verstoort etc.

Een langere wandelroute

Wil je al een langere wandelroute doen rondom het park, dan raden wij route 20 uit de wandelgids van Rother aan. Deze ca. 15 km lange wandelroute start bij de parkeerplaats bij Nacimiento del Río de la Villa aan de weg van Antequera naar El Torcal en eindigt in Villanueva de la Concepción. Tijdens de wandeling klim je bijna 500 hoogtemeters naar een bergpas op 968 meter die een mooi uitzicht geeft op het gebied rondom El Torcal. De enige manier om terug te komen is met een taxi, want op het openbaar vervoer kun je simpelweg niet vertrouwen. Je kunt natuurlijk ook tot de pas wandelen en dan weer dezelfde route terugnemen.

Het weer in Torcal

Als je van plan bent om El Torcal te bezoeken, controleer dan altijd vooraf goed het weerbericht. Door vanaf de zee opstijgende warme lucht die tegen het gebergte van Torcal weer afkoelt, staat het Paraje Natural Torcal er om bekend dat er regelmatig zeer dichte mist blijft hangen. Of dat er regen valt. Of dat het mist én regent. Dan is het zonde om de hele (overigens prachtige) autorit naar boven te ondernemen; je ziet namelijk helemaal niks. Bovendien bestaat er een reële kans dat je verdwaalt als je toch het park ingaat. Kan dat? Jazeker! Regelmatig rukt er een team uit om bezoekers te redden die zijn verdwaald. Vaak dolen ze niet meer dan een paar honderd meter van de gemarkeerde route rond, maar konden zich door de dichte mist niet meer oriënteren.

De beste tijd om het park te bezoeken is in de lente (veel bloemen!) of in de herfst. In de winter kan het er klappertandend koud waaien, in de zomer stralen de rotsen vooral heel veel hitte uit. Niet doen. Neem sowieso altijd een warme jas en regenkleding mee, ook als het een warme dag lijkt te worden. En vergeet tegelijkertijd de zonnebrand, een flesje water en eventueel een hoofddeksel niet.